Các loại hợp đồng chứng khoán phái sinh
Các loại hợp đồng chứng khoán phái sinh có những đặc điểm khá tương tự nhau, chỉ có một số điểm khác biệt.
1. Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là thoả thuận mua bán tài sản với mức giá xác định tại một thời điểm cụ thể trong tương lai mà không phụ thuộc vào giá thị trường. Các hợp đồng tương lai sẽ được giao dịch công khai trên thị trường chứng khoán. Ngoài ra, nội dung của hợp đồng cũng được chuẩn hoá gồm những điều khoản cụ thể: loại tài sản cơ sở, quy mô hợp đồng, đơn vị niêm yết giá,…
Tại Việt Nam, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 à loại hình hợp đồng phái sinh duy nhất được phép giao dịch.
Với hợp đồng tương lai, nếu vào ngày đáo hạn mà bạn vẫn chưa thực hiện điều đã cam kết, hệ thống sẽ tự động làm thay và thanh toán lãi lỗ cho bạn.
Hiện tại, thị trường Việt Nam chỉ hợp pháp hoá duy nhất một loại chứng khoán phái sinh là hợp đồng tương lai.
2. Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn cũng tương tự như hợp đồng tương lai. Tuy nhiên, hợp đồng kỳ hạn không được mua bán công khai mà chỉ có thể giao dịch trên thị trường phi tập trung. Loại hợp đồng này được thành lập dựa trên thoả thuận cá nhân giữa người mua và người bán chứ không có một thị trường công khai làm nền tảng định giá.
Tương tự như các sản phẩm được giao dịch trên thị trường OTC, hợp đồng kỳ hạn chứa nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Trong trường hợp một bên mất khả năng thanh toán, bên còn lại có thể sẽ không đòi lại được các quyền lợi chính đáng của mình.
3. Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn cho phép chủ sở hữu có quyền mua hoặc bán tài sản cơ sở tại mức giá xác định trong tương lai. Hợp đồng quyền chọn khác hợp đồng tương lai ở điểm người sở hữu có thể lựa chọn thực hiện hoặc không thực hiện theo những thoả thuận trong hợp đồng.
Ví dụ: bạn sở hữu một hợp đồng quyền chọn mua sản phẩm A sẽ đáo hạn vào ngày 21/06/2022. Tuy nhiên, bạn nhận thấy rằng nếu giờ mua vào thì bạn sẽ bị lỗ. Do đó, bạn quyết định không thực hiện quyền chọn của mình. Sau khi đáo hạn, hợp đồng sẽ tự mất đi giá trị mà không gây ảnh hưởng gì tới bạn.
4. Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi là một dạng hợp đồng phái sinh, thường được sử dụng để trao đổi một loại dòng tiền này với một loại khác. Có khá nhiều các hình thức hợp đồng hoán đổi như: hợp đồng hoán đổi lãi suất, hợp đồng hoán đổi tiền tệ, hợp đồng hoán đổi tín dụng,…
Ví dụ: một người A có thể sử dụng hợp đồng hoán đổi lãi suất để chuyển một khoản vay có lãi suất thả nổi (tức thay đổi dựa theo kỳ hạn) thành một khoản vay có lãi suất cố định.
Nguồn: X-TEAM tổng hợp và biên tập
